چکیده:
جهاد در اسلام عنوان رساله حاضر است، پژوهشی در محور جهاد و اقسام جهاد که یکی از فرایض مهم مکتب اسلام است به بحث و بررسی پیرامون آن پرداخته و مباحث مهم آن را در پنج فصل تحقیق و تنظیم کردهایم. فصل اول کلیات جهاد که عبارتند از تعریف لغوی و اصطلاحی جهاد، اقسام جهاد، جهاد ابتدائی، جهاد دفاعی، جهاد با تجاوزگران داخلی و بغات و ... و بیان اینکه حق و باطل همیشه بهعنوان دو خط متضاد در مقابل هم قرار داشته و سرانجام پیروزی از آن حق و حق خواهان بوده از منظر آیات و روایات و فقها مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. فصل دوم به مباحث مشروعیت جهاد، وجوب جهاد و موانع جهاد میپردازد. همه ارباب نظر و فقهای بزرگ مذاهب اسلام اعم از جعفری، حنفی، شافعی، حنبلی، مالکی جهاد را یکی از فرایض بزرگ الهی میدانند و همه متفقالقولند که جهاد واجب کفائی است و در جهاد ابتدائی یا الدعوت الی الاسلام شرایطی را ذکر کردند که در جهاد دفاعی آن شرایط لازم نیست. بلکه هر کس به قدر وسع و توان خویش باید از اسلام و حوزه اسلامی دفاع کند، در آیات قرآن کریم جهاد را برای دفع فتنه و فساد و دفاع از مستضعفین میداند و حرمت جهاد در ماههای حرام با ادله مورد ارزیابی قرار گرفته است و در پایان این فصل جهاد با پیمانشکنان با آیات و روایات و سیره پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در فصل سوم، افضلیت جهاد و مورد نکوهش قرار دادن از عدم شرکت در جهاد ارزش جهاد از منظر امام علی و برتری جهاد بر سایر اعمال امتحان در میدان جهاد بسیج همگانی برای جهاد مورد تحقیق و ارزیابی قرار گرفته و با ارائه ادله و شواهد از آیات و روایات بهطور همهجانبه استدلال شده است. در فصل چهارم استقامت و پایداری در میدان جهاد نقش صبر و استقامت در میدان جهاد استقامت در راه خدا از منظر امام علی (ع) و امدادهای الهی و غیبی و نقش منفی غرور بیجا مورد کاوش و دقت قرار گرفته و دلایل لازم از آیات قرآن کریم و روایات و شواهد تاریخی ذکر شده است و در نتیجه مجاهدین باید نصرت و پیروزی را از آن خدا بداند و در انجام دادن وظایفشان کوتاهی نکنند. در فصل پنجم و آخرین فصل رعایت اصولی انسانی در جنگ و جهاد مشورت در میدان جهاد خطرات عمومی جنگافزارهای بیولوژیکی و دستور اسلام در مورد این جنگافزارها تجزیه و تحلیل شده است و مسلمانها برای پیروزی دین خدا از انفال مال و جان خویش نباید دریغ کنند و در آیات قرآن کریم جهاد مالی مقدم از جهاد جانی ذکر شده است و برای هر عنوان از آیات و روایات، دلایل و شواهدی آورده استدلال لازم را به عمل آوردهایم. پژوهش با یک نتیجه به پایان میرسد.
فصول پایاننامه:
این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات جهاد و محورهای مورد بحث آن»
فصل دوم: «مشروعیت جهاد»
فصل سوم: «افضلیت جهاد»
فصل چهارم: «استقامت و پایداری در میدان جهاد»
فصل پنجم: «رعایت اصولی انسانی در جنگ و جهاد»
نتیجهگیری کلی از مجموع فصول رساله.